Ο ραδιοερασιτεχνισμός είναι η ενασχόληση με την τέχνη και την τεχνική των ραδιοεπικοινωνιών, η οποία έχει σκοπό την αυτοδιδασκαλία, τη δημιουργία φιλίας και την κοινωνική προσφορά με πολλούς τρόπους. Οι ραδιοερασιτέχνες, όπως ονομάζονται τα άτομα που ασχολούνται με τη δραστηριότητα αυτή, χρησιμοποιούν εξοπλισμό ραδιοεπικοινωνιών, τους πομποδέκτες, για να επικοινωνήσουν με άλλους ραδιοερασιτέχνες σε όλο τον κόσμο ή και στο Διάστημα. Η επικοινωνία δεν επιτυγχάνεται μόνο με την φωνή, αλλά και με σήματα morse, καθώς και με την βοήθεια ηλεκτρονικών υπολογιστών.
Οι ραδιοερασιτέχνες μπορούν να επικοινωνήσουν με όλο τον κόσμο χρησιμοποιώντας τα ερτζιανά κύματα. Οι ραδιοερασιτέχνες δεν κάνουν μεταδόσεις όπως αυτές του ραδιοφώνου. Επίσης δεν σχετίζονται με το πειρατικό ραδιόφωνο, όπως πολλοί πιστεύουν, ή τους χρήστες της μπάντας πολιτών Citizen's Band (CB). Η λέξη ραδιοερασιτέχνης, δεν έχει κάποια σχέση με τις δυνατότητες του χρήστη, αφού οι περισσότεροι από αυτούς έχουν πολλές γνώσεις πάνω στο θέμα, αλλά με τον σκοπό του ραδιοερασιτεχνισμού, ο οποίος δεν είναι η εκμετάλλευση των ραδιοεπικοινωνιών για εμπορικούς λόγους ή κέρδος, αλλά για αυτοδιδασκαλία και προς το κοινωνικό όφελος.
Πρώτα χρόνια
Αν και τα πρώτα στοιχεία του προέρχονται από τις αρχές του 1800, ο ραδιοερασιτεχνισμός με την σημερινή μορφή του διαμορφώθηκε στις αρχές του 1900 κυρίως στην Αμερική. Εκείνη την περίοδο, τα ραδιοφωνικά κύματα άρχισαν να χρησιμοποιούνται ευρέως εμπορικά, και έτσι οι κρατικές αρχές παραμέρισαν τους ραδιοερασιτέχνες, δίνοντάς τους μια περιοχή των βραχέων, η οποία ήταν εντελώς άχρηστη εκείνη την εποχή. Οι ραδιοερασιτέχνες όμως, πειραματιζόμενοι, κατάφεραν να επικοινωνήσουν παγκόσμια χρησιμοποιώντας αυτή την μπάντα, παρά τις προβλέψεις του υπόλοιπου κόσμου.
Τρόποι Επικοινωνίας
Οι ραδιοερασιτέχνες χρησιμοποιούν πολλά είδη διαμόρφωσης των ραδιοκυμάτων. Η πιο παλαιά και κοινή μέθοδος στην ραδιοερασιτεχνική επικοινωνία με φωνή, ήταν η διαμόρφωση πλάτους (ΑΜ), αλλά στις περιοχές VHF και πάνω χρησιμοποιείται η διαμόρφωση συχνότητας (FM, από το: Frequency Modulation) η οποία προσφέρει ήχο καλύτερης ποιότητας. 'Ενα άλλο είδος διαμόρφωσης, που σήμερα χρησιμοποιείται σχεδόν αποκλειστικά από τους ραδιοερασιτέχνες στα βραχέα, είναι το SSB (Single Side Band). Ο τρόπος αυτός διαμόρφωσης προσφέρει πιο αξιόπιστη επικοινωνία, αυξάνοντας την ενεργό ισχύ του σήματος και περιορίζοντας το εύρος ζώνης που απασχολεί το κάθε σήμα, επιτρέποντας σε περισσότερους σταθμούς να λειτουργούν στο ίδιο εύρος, χωρίς να παρεμβάλλονται μεταξύ τους. Το SSB ουσιαστικά είναι διαμόρφωση AM, αλλά με τη χρήση φίλτρων ή άλλων διατάξεων (π.χ. Phasing circuits) αποκόπτονται το φέρον σήμα και η μία πλευρική μπάντα, αφήνοντας είτε το πάνω τμήμα που ονομάζεται USB (upper side band) ή το κάτω τμήμα LSB (lower side band) στο οποίο συγκεντρώνεται και όλη η διατιθέμενη ισχύς του πομπού.
Η Ραδιοτηλεγραφία, δηλαδή η επικοινωνία με σήματα Morse χρησιμοποιείται επίσης ευρέως από τους ραδιοερασιτέχνες. Ήταν ο πρώτος τρόπος επικοινωνίας μέσω ερτζιανών. Βρίσκει πολλές χρήσεις ειδικά στα βραχέα κύματα, καθώς επίσης και για πειραματισμό όπως στην επικοινωνία μέσω ανάκλασης σήματος στο φεγγάρι, εξ αιτίας της αναγνωρισιμότητας του ήχου, καθώς είναι πιο εύκολη η ακρόαση ενός μονoτονικού ήχου μέσα από παράσιτα (στατικά κύματα), παρά μιας φωνής. Τα γράμματα του κώδικα Μορς είναι τα ίδια σε όλο τον κόσμο, έτσι είναι πιο εύκολο να επικοινωνήσουν άτομα που ζουν σε διαφορετικές χώρες. Επίσης, η ιδιοκατασκευή ενός πομπού σημάτων μορς είναι πολύ πιο εύκολη. Επί πλέον, με τη χρήση συντομογραφιών, είναι ευχερέστερη η επικοινωνία μεταξύ ατόμων με διαφορετικές γλώσσες. Π.χ. QTH είναι το σπίτι ή η πόλη που ζούμε, CQ είναι η γενική κλήση, QRM είναι τα παράσιτα, QRL είναι το επάγγελμα ή η απασχόληση, YL είναι η κοπέλα, XYL η σύζυγος, κ.α.
Με την έλευση των υπολογιστών και την ευρεία χρήση τους, έχουν δημιουργηθεί νέοι, ψηφιακοί τρόποι διαμόρφωσης και κάποιοι άλλοι τρόποι επικοινωνίας, που υπήρχαν από πριν, όπως αυτή του ραδιοτηλέτυπου, συνεχίζουν να υπάρχουν, αλλά η αποκωδικοποίησή τους δεν γίνεται πια από μηχανικά συστήματα, αλλά από έναν απλό υπολογιστή. Οι υπολογιστές προσφέρουν νέες δυνατότητες στους ραδιοερασιτέχνες, όπως την μεταφορά δεδομένων με την βοήθεια ασυρμάτου ή και τον εντοπισμό θέσης, χρήσιμο σε αποστολές.
Επαναλήπτες
Οι επαναλήπτες (Repeaters), βοηθούν την επικοινωνία στα VHF και UHF, όπου είναι απαραίτητη η οπτική επαφή ανάμεσα στον πομπό και τον δέκτη. Οι επαναλήπτες τοποθετούνται σε κάποιο βουνό ή υψηλό κτήριο, κάνουν λήψη σε μια συχνότητα (Για Παράδειγμα 145.750 Mhz) και αναμεταδίδουν ό,τι λαμβάνουν σε μία κοντινή συχνότητα (Για Παράδειγμα 145.150 Mhz). Με αυτόν τον τρόπο, μπορεί να αυξηθεί η εμβέλεια της επικοινωνίας. Σε πολλές περιπτώσεις, όταν οι διαχειριστές των επαναληπτών το αποφασίσουν, και για λόγους αποκλεισμού παρεμβολών, απαιτείται να εμπεριέχεται στο λαμβανόμενο σήμα ένας τόνος, ο ποίος βρίσκεται σε μη ακουστική συχνότητα και δεν είναι αντιληπτός από τους ανθρώπους. Αυτός ο τόνος απαιτείται για να αναμεταδώσουν οι επαναλήπτες ό,τι λαμβάνουν. Αν δεν υπάρχει ο συγκεκριμένος τόνος, δεν ενεργοποιούνται. Επαναλήπτες γενικά υπάρχουν μόνο στα VHF, UHF και άνω, καθώς στα βραχέα, όπου η μετάδοση γίνεται σε μακρυνές αποστάσεις, δεν υπάρχει λόγος χρήσης τέτοιων συσκευών.
Μπάντες
Οι ραδιοερασιτεχνικές μπάντες, βρίσκονται στα Βραχέα (HF), στις Υψηλές συχνότητες (VHF) και στις υπερύψηλες συχνότητες (UHF). Στην Ελλάδα οι αδειούχοι κατηγορίας 1 έχουν δικαίωμα εκπομπής σε όλες τις ραδιοερασιτεχνικές μπάντες, ενώ οι αδειούχοι κατηγορίας εισαγωγικού επιπέδου μόνο στις υποζώνες των 40, 20, 15 και 10 μέτρων στα βραχέα, στα VHF και στα 70 εκατοστά στα UHF.
